Hoe worden kleuren geconverteerd?

Om te laten zien wat er gebeurt met kleuren die de printer niet kan afdrukken, kom ik nog een keer terug op mijn potlood-kleurruimte uit de sessie over kleurruimtes. Met een potlood kon ik maximaal 60% van de zwartdiepte van mijn laserprinter bereiken. Met een gewoon potlood lukte het gewoonweg niet om het resultaat nog donkerder te krijgen. Ter illustratie laat ik hier zien wat er gebeurt als ik een foto uit de kleurruimte van de laserprinter omzet naar die van het potlood. Dit is alsof ik zou proberen om een beeld van de laserprinter na te maken met het potlood dat ik in aflevering 1 had.

Er zijn twee technieken die veel worden gebruikt om kleuren te converteren: perceptief, en relatief. Die laatste wordt ook wel Relatief kleurmetrisch genoemd of Relative Colorimetric. Hierna laat ik de grijsniveaus van 0% tot 100% zien van mijn laserprinter, en daaronder steeds de geconverteerde versie van die kleur, die rekening houdt met het maximale grijsniveau van 60% dat ik uit mijn potlood kan krijgen.

Bij de relatieve conversie blijven alle grijstinten tot 60% precies zoals in het origineel. Alles wat donkerder is dan die 60%, wordt omgezet naar het maximale grijsniveau van 60%. Relatieve conversie is de standaard benadering die wordt toegepast.

Bij de perceptieve conversie worden de niveaus opnieuw ingedeeld. Alle tinten worden lichter, zodat er ook in de donkere beeldpartijen verschil zichtbaar blijft tussen de verschillende grijsniveaus. Perceptieve conversie werkt niet met alle profielen.

De relatieve methode probeert om de intensiteit te behouden, terwijl het er bij perceptief meer om gaat om geen details kwijt te raken. Welke benadering een beter resultaat oplevert, is afhankelijk van je foto. Als de foto niet veel kleuren heeft die moeten worden aangepast, dan is de relatieve conversie beter om het totaalplaatje te behouden. De perceptieve variant zou dan in vergelijking een vlakke indruk maken. Hierna zie je drie keer dezelfde foto: links het origineel, dat maar weinig tinten boven de wegvallende 60% bevat, in het midden de relatieve conversie naar onze potloodkleurruimte, en rechts de perceptieve variant.

Bij dit lichte plaatje met duinen levert de relatieve conversie het mooiste resultaat. Ook hierbij gaan er wel details verloren in het gras, maar dat effect is zo licht, dat het nauwelijks stoort.

Als ik daarentegen een foto neem die veel kleuren bevat die moeten worden geconverteerd, en in die kleuren ook nog eens verschillende schakeringen, dan kunnen die bij de relatieve conversie bijna compleet verloren gaan. Bij de volgende voorbeeldfoto wordt het donkere gebouw met de relatieve conversie vrijwel onzichtbaar. Als we hier de perceptieve methode toepassen, komt de foto niet heel indrukwekkend over, maar we kunnen nog wel zien wat erop staat.

Als je net als ik samenwerkt met externe leveranciers voor je drukwerk, heb je meestal sowieso geen keus. Ze werken vrijwel allemaal met relatieve conversie, en daar moet je het dan mee doen. Hier moet je dus de kleuren van tevoren controleren bij het softproofen en alles zo aanpassen, dat de details goed zichtbaar blijven.

Photoshop kent nog meer methoden om kleuren om te zetten van de ene kleurruimte naar de andere: Absoluut kleurmetrisch en Verzadiging. Voor fotografen zijn deze twee methoden allebei niet zo belangrijk.

Absoluut kleurmetrisch is bedoeld om in een voorstadium van het printproces een proef af te drukken, dus om een testprint te maken op een digitale printer, voordat het materiaal in een offsetproces wordt geprint.

Verzadiging probeert simpelweg alleen maar om maximaal heldere kleuren te behouden, zonder rekening te houden met de details. Dat is zinvol voor zakelijke grafieken, maar niet voor foto's.

Er zijn niet alleen manieren om het profiel van een foto om te zetten naar een ander profiel, maar beeldbewerkingsprogramma's zoals Photoshop bieden ook de mogelijkheid om een ander profiel toe te wijzen aan een foto. Dat kan je vergelijken met verschillende valuta. Als ik 10 dollar omwissel in euro, krijg ik afhankelijk van de wisselkoers bijvoorbeeld 7 euro. Maar als ik die 10 dollar neem en alleen maar de valuta euro eraan toewijs, krijg je 10 euro – en dat klopt dus niet. Met kleurprofielen werkt dat net zo: als ik een correct resultaat wil, moet ik een conversie maken van de ene naar de andere kleurruimte. Als ik de kleurruimte alleen maar toewijs, klopt mijn resultaat niet (tenzij ik natuurlijk een eerdere verkeerde toewijzing ongedaan wil maken). Een goede toepassing van het toewijzen is met screenshots van een gekalibreerde monitor. Voor screenshots moet je het monitorprofiel als kleurruimte toewijzen en ze vervolgens converteren naar de werkkleurruime om een kloppend beeld te krijgen.

Hier nog een keer de foto's uit de vorige afleveringen, waaraan een verkeerde kleurruimte is toegewezen en die de kleuren dus niet op de juiste manier laten zien.

Dit gebeurt er als je een kleurruimte toewijst aan een foto, in plaats van de kleurruimte van de foto te converteren. De volgende afleveringen laten zien hoe profielen voor verschillende apparaten kunnen worden opgesteld.